social media jeuk: wilt u dit nooit meer doen?

We doen het elke dag weer, sommige mensen zelfs meerdere keren: even door Facebook scrollen. Kijken of er nog iets is gebeurd dat je niet wilt missen. Maar denk je ooit: ‘Verrek! Hier zat ik op te wachten!’ Nee. Een vage bekende vindt een geplette banaan onderin de tas van haar zoontje (foto!), een andere ‘vriend’ deelt een tenenkrommende tegeltjeswijsheid (2 likes), en ook onmisbaar: een foto van een slapende poes op een kussentje, met als enige reactie die van de poster zelf: ‘Brutus is inmiddels wakker geworden en kijkt heel wazig, haha (nóg een (onscherpe, grappig!) foto).
Het regende dan ook reacties op de oproep van Bummer Magazine ‘waar ergert u zich aan op de sociale media?’ Misschien hadden we beter kunnen vragen waar u zich niet aan ergert, want eigenlijk kwamen alle onderwerpen wel zo’n beetje voorbij. Wilt u het volgende nóóit meer doen:

Zelfverheerlijking
Zelfverheerlijking staat met stip bovenaan in de social media ergernislijst. De meeste klachten gaan daarover. Alleen maar selfies plaatsen, uw volgers gruwen ervan. Hetzelfde geldt voor foto’s van uw kinderen. Ergens inchecken zodat de wereld weet waar je bent. Nee. Dat willen wij dus niet weten. Ook niet als er een leuk concertje/lekker wijntje/uitmuntend dinertje is. Tweets óók delen op Facebook: Een keer is wel genoeg. Of heb je soms aandacht tekort? Ook om je (twee)wekelijkse hardlooprondje zitten we niet te springen, noch om foto’s van je avondmaaltijd.
En dat je je eigen bericht leuk vindt, hoef je niet aan te klikken hoor. Dat snappen we zo ook wel.

Mysteries
Stuur nooit een vriendschapsverzoek aan een onbekende. Dat vindt die onbekende eng, vooral als je weduwnaar bent. Ook niet doen: een zinnetje plaatsen als ‘wat een rotdag vandaag!’ Wij blijven dan de hele dag in ons hoofd zitten met de vraag: wat is hier aan de hand? Ook heel mysterieus: mensen die anoniem op Facebook zitten. Hallo! Het heet FACEbook. Laat je gezicht dus zien.

Dieren
Hier kunnen we kort over zijn: Stop. Wil je ook maar iets harigs plaatsen, bedenk je. Wij vinden al die schattige poesjes niet leuk. En ook uitgemergelde en geslagen honden/paarden/hangbuikzwijntjes: nee. We snappen zo ook wel dat dierenleed niet kan, er is toch niemand die dat wél vindt? En zélfs van een grappig huisdier met een eigen account krijgen wij ondraaglijke jeuk.

 

Persoonlijk
Je moeder is dood en je zet het op Facebook. Hoe te reageren? We kennen je eigenlijk niet zo heel goed. Nu wordt je bericht ook nog geliked. Wij raken plaatsvervangend in de war. De hele dag denken we aan je moeder die we niet kennen. Of eigenlijk aan je bericht. En aan de likes. En aan de mensen die je sterkte wensen of condoleren. Allemaal achter elkaar. Piet: ‘Sterkte.’ Herman: ‘Gecondoleerd.’ Claudia: ‘Sterkte en gecondoleerd’. Moeten wij ook reageren en hoe dan? Ook met ‘sterkte’? Of toch met ’gecondoleerd’? Is het niet raar om te reageren terwijl je iemand maar één keer hebt gesproken? Zoveel zien van iemand die we amper kennen voelt een beetje gluurderig.

Ook erg ongemakkelijk: Als ‘vrienden’ van je verwachten dat je alles van ze weet ‘want dat deelde ik op Facebook.’ Hallo! Denk je dat wij alles lezen? Mensen die veel plaatsen, hebben wij allang ontvolgd. Maar ja, dat kunnen wij natuurlijk niet zeggen. Dus redden wij ons hachje met de quote: ‘Zo gek, dat Facebook-algoritme.’

Wereldschokkende gebeurtenissen
Jawel. Er gebeurt een hoop ellendigs op de wereld. Neem David Bowie. De beste man gaat dood. En wat doen wij? Allereerst is er de wedstrijd: wie zet het het eerst online? Daarna komt het verdriet: ‘Man man, wat zal ik je missen.’ Missen? David Bowie? Hoe lang geleden heb je zijn plaat gedraaid? Wanneer zag je hem voor het laatst? Wanneer sprak je voor het laatst over hem? Nog nooit hebben we de laatste twintig jaar ook maar iemand iets over Bowie horen zeggen, en ineens blijkt iedereen hartstochtelijk fan. En missen, ik bedoel, je hebt toch nog steeds al die cd’s in de kast? En wat denk je eigenlijk te bereiken met je post? Dat David Bowie na zijn dood nog even zijn Facebook checkt?
Ook heel erg: een aanslag in Frankrijk. Plotseling wappert bij alle vrienden een Franse vlag voor de neus. Als eerbetoon? Protest? Steun? Het is ons een raadsel. De Franse politiek stemt ons niet vrolijk. Dus waarom dat dwepen met die vlag? Enne… als de aanslag in pak ‘m beet Duitsland was geweest, hadden onze Facebookvrienden dan de Duitse vlag opgehangen?

Seks
Dat wij er allemaal verschrikkelijk lekker uitzien, weten we. Maar zullen we dat voortaan niet meer met elkaar delen? Dus: niet wulps en scheel met getuite lippen in de camera kijken met veel decolleté. En al helemaal niet in combinatie met borstvoeding geven.
Ook niet fijn: selfies van jouzelf en je slapende vriend in bed. Zwoele halfnaakte foto’s met melancholieke blik en zogenaamd veelzeggende teksten als: ‘Kan weer niet slapen’ en ‘Eenzaam en koud’. En dan de massale reacties: troostwoorden en complimenten van voornamelijk mannen. Wij blijven hier graag verschoond van. Brrr.

Getagd worden
Een lezeres schreef uit de grond van haar hart: ‘Vroeger bleven er tenminste nog slechts flarden van een nacht hangen.’ Nu, zo wil ze maar zeggen, weten al je vrienden wat je uitspookt. Hoe je dronken een maf dansje waagt op een fout feestje: je wordt getagd en zelfs je verre nicht in Alice Springs weet het. ‘Het eeuwig vastleggen van feestjes op social media is bijna een reden om niet meer naar feestjes te gaan.’

Spreuken
De allergrootste ergernis betreft toch wel de spreuken. Al die levenswijsheden kunnen ons gestolen worden. Maar misschien nog wel veel erger zijn de voorgedrukte tekstjes op een roze achtergrond met bijvoorbeeld: ‘Deel dit als je een fantastische zus hebt’. Waarop de zus dan ook nog mierzoet reageert met: ‘Hou ook van jou skattie, zou niet zonder je kunnen.’ Alsof je met je nagels over het schoolbord krast. Je hebt ze ook met ’trots op mezelf’. Lieve mensen, wilt u dit nooit meer doen?
Wat kan wel? Nou, uhhhhh… Niks dus. Een lezeres vatte het zo samen: ‘Het is allemaal ergerlijk. En verslavend. Facebook is ramptoerisme, je wilt het niet zien maar je kijkt toch.’

Bummer legde deze inventarisatie van irritaties voor aan universitair hoofddocent Communicatie- en Informatiewetenschappen Jos Hornikx van de Radboud Universiteit. We vroegen hem waarom mensen toch kijken terwijl ze zich ergeren. Waarom storen we ons, hoe werkt dat? En, het belangrijkste: Jos heeft een inzicht dat er voor zorgt dat je je niet, of in ieder geval veel minder, ergert op social media. Je leest het allemaal in het artikel ‘een wetenschappelijke blik op social media jeuk’.